SİİRT BATTANİYESİ

Malatya  kaysısıyla,  Ankara  keçisiyle,  Kayseri pastırmasıyla, Giresun fındığıyla, Rize çayıyla, Amasya elmasıyla,  Van  kedisiyle  nasıl  bütünleşmişse,  Siirt de battaniyesiyle bütünleşmiştir.
Siirt denilince battaniye gelir akla.
Nedir Siirt battaniyesi? İnceleyelim.

SİİRT  BATTANİYESİ  NEDİR?
İLK NE ZAMAN ÜRETİLMİŞTİR?

- Siirt, ülkemizin eski ve yeni uygarlıklarının iç içe yaşadığı Güneydoğu Anadoludaki şirin illerimizden birisidir.
- Siirt'in en önemli el sanatı ürünü ve turistik eşyası battaniyesidir.
- Siirt battaniyesinin ilk ve ne zaman üretilmeye başlandığı konusunda kesin bir bilgi yoktur.
- Ancak büyüklerden alınan bilgilere göre ilk Siirt  battaniyesi 100- 120 yıl önce Mehmet Hatip isimli bir Siirtli tarafından üretilmeye başlanmıştır.

Resim 1.  Siirt  battaniyesi saf tiftikten üretilmektedir.

SİİRT  BATTANİYESİ  NEDEN  ÜRETİLİR?

- Siirt  battaniyesi saf tiftikten üretilmektedir.
- Bilindiği gibi tiftik, tiftik keçisinden elde edilir.

Resim 2. Siirt  özellikleri itibariyle tiftik keçisi yetiştirmeye elverişlidir.

- Siirt ili iklim özellikleri itibariyle tiftik keçisi yetiştiriciliğine elverişlidir  ve  eski  tarihlerden  beri  tiftik  keçisi  yetiştiriciliği yapılmaktadır.
- 1993 istatistiklerine göre Siirt'te tiftik keçisi adedi 16,370 baştır.
- Eskiye göre büyük bir düşüş söz konusudur. Bunun da en büyük nedeni ilçe ve köylerde yaşanan yoğun göç olayıdır.
- Bir tiftik keçisinden ortalama 1-2 kg tiftik elde edilir.
- Tiftikten battaniye dışında çadır, keçe gibi ihtiyaç maddeleri üretilmektedir.

Resim 3. Battaniye yapılacak tiftikler yıkanarak hazırlanırlar.

SİİRT BATTANİYESİ  NASIL ÜRETİLİR?

Siirt  battaniyesinin hammaddesi olan tiftik üç aşamadan geçerek battaniye dokunacak duruma getirilir. Bu aşamalar yıkama, tarama ve bükmedir.
- Tiftik yıkamadan sonra, tarama makinalarında taranır.
- Taraktan  sonra,  bükme işini özel olarak yapan  kadınlar tarafından bükülerek iplik haline getirilir.
- Bundan sonrada çileler halinde mekiklere verilip, el tezgahında dokunmaya hazır hale gelir.
- Dokuma tezgahları keresteden imal edilen, basit tezgahlardır.

SİİRT  BATTANİYESİNİN  KALİTESİNİ  NELER  ETKİLER?

-Siirt battaniyesinin kalitesini etkileyen unsurların başında, dokunduğu tiftiğin kalitesi gelmektedir.
-Tiftiğin kalitesini etkileyen en önemli etkenlerden birisi de renktir.
-Tiftikte ana renkler beyaz, kahverengi ve siyahtır. En makul olan beyazdı r.
-Tiftiğin elde edildiği bölgede kaliteyi etkileyen etkendendir. En kaliteli tiftik Kastamonu tiftiğidir.
-Siirt battaniyelerinin kalitesini belirleyen etkenlerden birisi de dokuyucunun ustalığıdır.

Resim 4. Siirt  battaniyesinin  kalitesini  dokunduğu  tiftiğin  kalitesi etkiler.

SİİRT BATTENİYESİNİN  EKONOMİYE ETKİSİ  VE  PAZAR DURUMU  NEDİR?

-Bir zamanlar Siirt halkının 2/3'ü tarafından üretilen battaniye önemli ölçüde işsizlik ve istihdam sorununa da çare olmaktaydı.
Fakat çeşitli nedenlerle doğan ekonomik sıkıntılar, korumasız ve desteksiz Siirt battaniyesini de etkilemiştir. Ekonomik, sosyal ve kültürel açmazlar sonucu binlerce battaniye işçisinin ve yüzlerce ailenin işsiz kalmasına neden olmuştur.

-Siirt  battaniyesinin  toptan  ve  perakende  olarak  satışı yapılmaktadır.
-Sipariş üzerine dokunan battaniyelerin üzerine her çeşit şekil, desen ve isim yazılabilir.
-Battaniyeler çiftli (160x220 cm) tekli (130x200 cm) ve namazlık olarak üretilmektedir.
-Siirt  battaniyeleri bej, kahverengi, siyah, gri renklerde üretilir.
-Siirt'te yapılacak bir tarama, eğirme ve yıkama fabrikası maliyette ve işçilikte büyük bir kaybı önleyecektir.
-Böylece satışlarda, hatta yurt dışına ihracatta büyük bir artış olacaktır.