TARIMSAL AMAÇLI KOOPERATİFLERDE PAZARLAMA

Bu  üniteye  kadar  tarımsal  amaçlı  kooperatiflerin kuruluşu,  işleyişi,  desteklenmesi,  projelendirilmesi  ve projenin uygulanması için ihale sistemleri hakkında bilgi verilmiştir.
Bu  dersimizde  tarımsal  amaçlı  kooperatiflerde pazarlama konusu ele alınacaktır.

PAZARLAMA  NEDİR?

Pazarlama, bir ürünün, bir malın, bir hizmetin satışını geliştirmek amacıyla tanıtmayı, paketlemeyi, satış elemanlarının yetişmesini, piyasa ihtiyaçlarını tespit etme ve karşılamayı ihtiva eden etkinliklerin bütünü olarak tanımlamak mümkündür. Kısaca, tüketicinin satın almak istediği ürün veya hizmetin tanıtılması, ulaştırılması ve sunulmasıdır.
Üretimde  bulunan  her  kooperatifin  bir  pazarlama  sistemi mevcuttur. Tarımsal kooperatiflerde bazıları, ortak ürünlerini hiçbir işleme tabi tutmadan ya kendileri direkt satmakta veya tüccara devretmektedir. Bazı kooperatifler ise çeşitli projeler altında sınai bir işleme tabi tutarak mamul madde olarak pazarlamaktadır.

PAZARLAMA  KANALINDA  KOOPERATİFİN  BULUNMASI ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ AÇISINDAN NEDEN ÖNEMLİDİR?

Kooperatiflerin  ürünlerini  kendilerinin  pazarlamaları  halinde bundan en çok üretici ve tüketici istifade edecektir. Ülkemizde ürünler bir kaç el değiştirerek tüketiciye ulaşmaktadır.  Bu durum  ürün fiyatlarının  yükselmesine  sebep  olmaktadır.  Yükselen  fiyatlar tüketicinin  talebini  azaltacaktır.  Halbuki  kooperatifin  devreye girmesiyle üretici ve tüketici arasındaki aracılar ortadan kalkacaktır. Bu durum makul fiyat ve daha çok tüketim demektir. Diğer bir ifadeyle üretici için daha çok gelir, tüketici için makul fiyat ve daha fazla tüketim demektir.
Üreticilerin hepsinin ürünlerini işleyip, sınıflandırma ambalajlama, depolama, nakliye gibi imkanlara sahip olmaları, üretim faaliyetlerinin yıl boyunca devam etmesi, pazarlama konusuna yeterli zamanı ayıramamaları kooperatifin önemini ortaya koymaktadır.
Tarımsal amaçlı kooperatifler, ortaklarının ürünlerini toplulaştıran, sınıflandıran,  işleyen  ve  uygun  vasıfta  ambalajlamak  suretiyle pazarlayan, fiyatın oluşmasında bir denge kuran bir organizasyon olarak  üreticinin  gelirini  arttırmanın  yanında  tüketimini  de kolaylaştıracaktır.

PAZARLAMA KONUSUNDA FAALİYET GÖSTEREN TARIMSAL KOOPERATİFLERİN TEMEL SORUNLARI NELERDİR?

Pazarlama konusunda faaliyet gösteren bir tarımsal amaçlı kooperatifin karşılaştığı temel sorunlar şöyle sıralanabilir.
- Tarımsal kooperatiflerin ortak sayısının azlığı,
- Düşük sermaye payı yüklenmekten kaynaklanan sermaye yetersizliği,
- Kooperatiflerde kredi veren özel finans kuruluşlarının olmayışı, Devlet yardımlarının ihtiyacı karşılamaması,
- Kooperatiflere ortak-kooperatif ilişkisinin zayıf olması,
- İşletme, sermayesi yetersizliği sebebiyle hammadde alımında avans  sistemi  uygulanmadığı  için  yeterli  hammaddenin  temin edilememesi,
- Günün şartlarına uygun teknolojiye geçilememesi, maliyet ve kalite yönünden rekabet imkanının sınırlı olması,
- Hammadde temini ve pazarlama konusunda gerek kooperatifler arası,  gerekse  kooperatif-üst  kuruluş  ilişkilerine  işlerlik kazandırılamaması.

Bu sorunların  giderilmesi,  kooperatiflerin  pazarlama hizmetlerinde başarıya  ulaşmalarını  sağlayacaktır.  Bunun  için öncelikle ortaklar ürünlerini kooperatife temin etmelidir.
* İç ve dış pazarların isteklerine uygun ürün yetiştirebilmek için kooperatifler ortakları ile çok sıkı ilişki kurmalıdır.
* Üretimde tohumdan itibaren standartlara önem verilmelidir.
* Ürünlerin paketlenmesi ve ambalajlanmasında tüketici tercihleri gözönünde bulundurularak sağlam, hafif, taşınabilir, gösterişli ve ucuz maliyetli malzemeler kullanılmalıdır.
* Ürünlerin nakliyesinde sürat, ısı kontrolü ve sarsıntısız taşıma gibi konulara dikkat edilmelidir.
* Kalite kontrolü yapılmalıdır.
* Kooperatiflerin bünyelerinde konularında yetişmiş uzman elemanlar çalıştırılmalıdır.
* Kredi   kullanımında   maliyet   artışları   gözönünde bulundurulmalıdır.
* Yerel yönetimlerden hal ve pazar yeri konusunda destek alınmalıdır.