SEBZELERİN PAZARLAMASI

Pazarlama ürünlerin, üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar yapılan işlemlerin son ve en önemli halkasıdır. Bilinçli ve özenle yapılan üretim sonunda iyi yapılamayan pazarlama tüm emeklerin boşa harcanmasına neden olur.

Ancak pazarlama iyi yapılırsa bütün emeklerin karşılığı alınır ve tüm yorgunluklar unutulabilir.

Pazarlama nedir?

Nasıl yapılmalıdır?

Üretici fiyat dalgalanmalarından nasıl korunur?

Bu son dersimizde bu soruların cevaplarını alacağız.

Yüksek gelir için pazarlama konusunda da yeterli bilgiye sahip olmalısınız.

SEBZELERİN ÜRETİCİDEN TÜKETİCİYE PAZARLANMASI

Pazarlama, mal ve hizmetlerin üreticiden tüketiciye kadar akışındaki olayları incelediğine göre; sebze pazarlaması da sebzelerin üreticiden son tüketiciye ulaştığı ana kadar ki olayları inceleyen bir

daldır.

TÜKETİCİ İSTEĞİNE DİKKAT

Üreticilerin işte biz sebzeyi ürettik, haydi bunları satacak yer bulun demesi hem kendileri hem ülke için sakıncalar taşımaktadır. Her iş sahibi gibi çiftçinin de amaçları başında bu iş için kullanılacak emek ve sermayeden mümkün olduğu kadar yüksek bir gelir elde etmek gelmektedir. Bunun da yolu tüketici isteklerine göre üretimde esneklik sağlamaktır.

ÜRETİM ÖNCESİ ARAŞTIRMA YAPALIM

Tüketicilerin hangi sebzeleri, ne miktarda, ne zaman ve hangi şekilde istedikleri üreticiler tarafından daha üretime başlamadan önce iyi bir biçimde incelenmelidir. Hiç adı duyulmayan sebzeleri üretmek, hiç tüketilmeyen mevsimde pazara sebze göndermek genelde istenilen fiyatta ürün satışını sağlamaz ve yeterli bir gelir vermez.

FİYAT DALGALANMALARINA DIKKAT

Sebzeler belirli iklim ve toprak koşullarında yetiştirilebilir. Ancak uygun iklim ve toprak koşullarında kaliteli ve karlı sebzecilik yapılabilir. Diğer tarım ürünlerinde olduğu gibi sebzelerde de pazara ulaştırılan miktar daha çok iklime ve geçmiş yıl fiyatına bağlı olarak yıldan yıla dalgalanma göstermektedir.

FİYAT ALDANMASINA DÜŞME

Eğer geçen yılın fiyatları yüksekse birçok üretici o belirli sebzeyi üretmeye yönelmekte ve yüz binlerce birbirinden habersiz üreticinin örneğin domatesi, biberi, ıspanağı hasat edilip pazara getirilmek durumunda kalmaktadır.

DIŞ SATIM + KONSERVE SANAYİ + TÜKETİCİ VE ÜRETİM MIKTARI FİYATI BELİRLER

Dışsatıma getirmediği ve konserve-derin dondurma-kurutma gibi işleme endüstrisi tarafından kullanılmadığı sürece tüketicinin yiyebileceği sebze miktarı sınırlıdır. Sebzelerin depolama imkanı da genelde az olduğundan bu durumda serbest piyasa koşulları altında fiyatlar düşer.

SEBZEDE DEVLET DESTEĞI YOK

Pazarlamada üretici ve tüketici yanında diğer önemli güç devlettir. Devlet çay, buğday, pamuk ve zeytin gibi ürünleri desteklerken sebzelerde devlet müdahalesi yok denecek kadar azdır. Bu durumda bütün yük ve sorumluluk sebze üreticisine düşmektedir. Düşük fiyatlardan korunmak için tüketici taleplerini iyi algılamak gerekir.

ÜRETİCI - TÜKETICI ILIŞK~SI ÖNEMLİDİR

Pazarlama işlemi üretici ve tüketici gibi iki kutup arasında oluşmaktadır. Sebze üreticileri kendi arazilerinde üretim ve pazarlama planları yaparken, tüketiciler de talepleri ile onlara hangi sebzeyi, nerede ve ne zaman istediklerini hissettirmektedirler. Tüketicilerin sebze talepleri üreticilere fiyat yoluyla iletilmektedir.

FİYATI ÜRETİCİ-TÜKETİCİ BELIRLESİN

Üretici ve tüketicinin karşı karşıya geldiği ve sebzelerin yüz yüze alınıp satıldığı durumlarda fiyatlar, üretici ve tüketicinin karşılıklı anlaşmaları yoluyla oluşmaktadır. Ancak üretici ve tüketicinin böyle bir biri karşısına gelerek anlaşmaları çoğu kez olanaksızdır. Sebze üretim alanları ile tüketici toplulukları genellikle birbirlerinden uzaktırlar. Bu nedenle tüketicinin talebi çeşitli yollarla üreticiye ulaşabilmektedir.

TÜKETICI TALEBİNE GÖRE MASRAF YAPILMALI

Sebzeler üreticiden tüketiciye ulaştırılırken tüketici taleplerinin yerine getirilmesi için bazı zorunlu masraflar yapılmaktadır. Sebzelerin bir yerden bir yere taşınması, konserve, salça ve derin dondurma gibi işleme tabi tutulması ya da kış aylarında domates biber yetiştirilebilmesi bazı masraflar gerektirmektedir. Üretici bu masraftan kaçmamalıdır.

ÜRETİCİ - ARACI - TÜKETİCİ İLİŞKİSİ

Tüketici talebi pazarcı, manav, toptancı veya işleyici aracılığı ile üreticiye ulaşır. Bu esnada da bir fiyat sistemi oluşur. Bu fiyat sistemi üretici - aracı - tüketici ilişkisini dengede tutmalıdır. Yoksa bu ölçüden bir taraf zarar görür.

FİYAT NEYE BAĞLIDIR

Pazardaki bir sebzenin fiyatı, onun için zaman, yer ve şekil değişikliklerine bağlı olarak yapılan masraflar ile üretilen miktar, tüketici talebi ve devletin etkisi altında oluşmaktadır diyebiliriz.

ÜRETİCİ İLE TÜKETİCİ ARASINA ARACI GİRER

Üretici ve tüketicinin zaman içinde farklılıkları çoğaldıkça bu ikisi arasındaki ayrım da artmıştır. Bu koşullarda üreticinin gayretini daha çok üretime yöneltmesi ve pazarlama işini tüketicinin ödediği paradan bir pay alan aracılara bırakması daha akılcı olmaktadır.

TÜKETİCİNİN ÖDEDİĞİ PARANIN YARISI ARACIYA GİDER

Bu biçimde uzmanlaşan birçok ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de tüketicinin ödediği paranın yarısı kadar bir bölümünün aracılara yaptıkları hizmetler karşılığı olarak gitmesine neden olmaktadır.

SEBZELER TARLADAN SOFRAMIZA NASIL GELİR?

Sebzeler üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar birçok yollardan geçer ve birçok işlemlere uğrarlar. Bu arada sebzeler değişik pazarlama hizmetleri ile karşılaşırlar. Sebzelerin pazarlamada izlediği yollar ve bunlar için yapılan hizmetler şu şekilde sınıflandırılabilir;

1. Pazarlamanın ana hizmetleri
1. Toplama
2. İşleme

3. Dağıtım

1. Pazarlamanın yardımcı hizmetleri

1. Dereceleme

2. Paketleme ve ambalaj

3. Taşıma

4. Depolama

5. Zarar tehlikesinin göze alınması

6. Fiyatın oluşumu

7. Pazarlamanın mali işlemlerinin yapılması

8. Muhasebe işlerinin yapılması

9. Satış

10. Talep yaratma

PAZARLAMA MASRAFINDAN KAÇINMAYIN

Sebzelerin belirli toplama merkezlerinde toplanmaları, işlenmeleri ve tüketici merkezlerine dağıtım, pazarlamanın başlıca üç ana hizmetini oluşturmaktadır. Bu hizmetler yapılmadıkça sebzeler gerçek anlamda üretilmiş sayılamaz, bunların yerine getirilmesi için masraflardan kaçınmamak gerekir. Ancak etkili işleyen bir pazarlama düzeni ile bu masrafları düşürmek olanağı vardır.

BOYLAMA VE PAKETLEME GEREKLİ

Ürün tarladan depoya veya pazara sınıflanarak ve paketlenerek gelir. Bu hizmetlerin yapılması sırasındaki masraflarda göz önünde tutularak kayıt tutulur ve üretici fiyatını belirler.

PAZARLAMA KANALI

Üretilmiş olan sebzeler son tüketiciye ulaşıncaya kadar çeşitli yollar izlerler, değişik aracılar ile karşılaşırlar ve çeşitli şekillerle işlenirler. İşte sebzelerin üretiminden sonra içinden aktıkları ve çeşitli olaylar ile karşılaştıkları bu yollara ve yerlere toplu olarak pazarlama kanalları adı verilmektedir.

PAZARLAMA SÜRESI SEBZEYE GÖRE FARKLIDIR

Ürünlerin son tüketiciye ulaşmasında izlenen pazarlama kanalının uzunluk ve kısalığı, ürünün özelliğine, üretici ve tüketici bölgelerinin uzaklığına, işleme tekniğinin düzeyine, pazarlama örgütünün yapısına bağlıdır.

ARACI YOKSA PAZARLAMA KANALI KISALIR

Pazarlama kanalının kısa olması, o sebzenin üreticiden tüketiciye araya fazla aracı girmeden ulaştırılması demektir. Pazarlama kanalının uzun olması ise, üretici ile tüketici arasında çok sayıda aracının bulunmasını belirtmektedir. Pazarlama kanalı her sebze için farklı olup uzunlukları da değişmektedir. Sera sebzeleri için farklı, kuru soğan ve ıspanak için farklı farklı pazarlama kanalı oluşmaktadır.