Şeftali ve Nektarin Fidanı - Şeftali ve Nektarin Yetiştiriciliği

Şeftali botanik adına bakılarak ana vatanının İran ve Kafkasya olduğu ileri sürülmekteydi. Fakat daha sonra yapılan çalışmalar şeftalinin ana vatanının Doğu Asya ve Çin olduğunu ortaya koymuştur. Şeftali Çinden buhara ve Keşmir yoluyla İrana gelmiş, Yunanlılar ve Romalılar MÖ 1000 yıllarında bu meyveyi tanımışlardır. Bugün Avrupa'nın İngiltere ve Kuzey memleketleri hariç her tarafında yetiştirilmektedir. Amerika'ya 16. Yüzyılda İspanyol gemiciler tarafından götürülmüştür. Amerika'nın hem güneyinde hem de kuzeyinde yetiştirilmektedir. Afrika'da son yıllarda şeftali yetiştiriciliği genişlemiş Avustralya ve Yeni Zellanda'da da en fazla yetiştirilen meyve türü olmuştur.

Ülkemizde birkaç ilimiz hariç diğer illerimizde şeftali yetiştiriciliği yapılmaktadır. Şeftali yetiştiriciliğinin yapıldığı bölgeler içerisinde üretimin % 49' u ve ağaç sayısının % 41 ' ile Marmara Bölgesi başta gelmektedir.

ŞEFTALİNİN EKOLOJİK İSTEKLERİ

İklim İstekleri
Şeftali değişik iklim şartlarına uyabilen meyve türlerinden biridir. Ekvatorun güney ve kuzeyinde 25-45 enlem dereceleri arasında yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Şeftali yetiştiriciliğini sınırlayan faktörlerin başında düşük kış sıcaklıkları, çeşidin soğuklama ihtiyacı ve ilkbahar geç donları ile düşük yaz sıcaklıkları gelmektedir. Kış sıcaklığının - 18oC ile -20 oC'ye düştüğü yerlerde gözler ve sürgünler donar, - 25 oC'de ise ağaçlar donabilir.

Şeftali çeşitlerinin kış soğuklama istekleri 250 ile 1250 saat arasında değişmektedir. Çeşitler kış soğuklama ihtiyacını tamamlayamadığında ağaçlar çiçek tomurcuklarını ve çiçeklerini silker, ilkbaharda çiçeklenme gecikir ve düzensiz olur.

Şeftali erken çiçek açan meyve türlerinden biridir. Çiçekler açıldıktan sonra meydana gelen ilkbahar geç donlarından çok zarar görürler. Yaz sıcaklığının düşük olduğu yerlerde meyvelerin olgunlaşması gecikir ve meyve kalitesi düşer. Ülkemizde şeftali yetiştiriciliğinin yapıldığı bölgelerde yaz sıcaklığı yönünden bir problem yoktur.

Toprak İsteği

      Şefftali için toprak isteği sözkonusu olunca üzerine aşılı anacın isteği göz önüne alınmalıdır. Şeftali şeftali anacı üzerinde süzek, kumlu, killi, tınlı, milli, çakıllı ve çabuk ısınan alüviyal toprakları sever. Toprak pH'sı 6-7 arasında olması gerekir. Kumlu topraklarda yeterli sulama ve iyi gübreleme ile şeftali yetiştirilebilir. Ağır, nemli ve soğuk olan killi topraklarda yetişen ağaçların sürgünleri iyi pişkinleşemediğinden kış soğuklarından zarar görerek ağaçlarda zamklanma başlar.

ŞEFTALİ ANAÇLARI

Şeftali Anaçları

        Şeftali anaçları kültür çeşitleri ile iyi uyuşur. Kaliteli ve bol ürün verirler. Önceleri ABD' de açılımlarının az ve yeknesak çöğür vermeleri bakımından Lowel ve Elberte çeşitlerinin tohumu kullanılmıştır. Bu çeşitler nematoda dayanıklı olmadığından daha sonraları yapılan çalışmalar sonucu nematoda dayanıklı Nemaguard anacı bulunmuş ve bu anaç kullanılmaya başlanılmıştır.

Erik Anaçları
        Ağır ve taban suyu seviyesi yüksek bölgelerde şeftaliye anaç olarak kullanılırlar. St. Julien A, Myrobolan ve Brompton klonal erik anaçları kireçli topraklara da nispeten uyum sağlamalarına rağmen çeşitlerle uyuşma problemlerine rastlanmaktadır. St. Julien GF 655-2 ve Damas 1969 erik klon anaçları şeftalilere anaç olarak kullanılmakta ve kirece de kısmen mukavemet göstermektedirler.
Badem Anaçları
        Kireçli topraklarda şeftaliye anaç olarak kullanılırlar. Ağaçlar küçük ve kısa ömürlü olurlar. Anaç kalem uyuşması genellikle iyi değildir. GF 577 ve GF 677 klon anaçları kireçliliği % 12'nin üzerindeki topraklarda iyi netice vermişlerdir
Kayısı Anaçları

        Kurak bölgelere ve nematoda dayanıklı olması sebebiyle şeftaliye anaç olarak kullanılır. Fransa'da Abricotier A 843 tohum anacı olarak kullanılmaktadır.

DÖLLENME FİZYOLOJİSİ

        Şeftali türünün autogam ve diploid bünyeye sahip olması nedeniyle (J. H. Hale gibi çiçek tozu morfolojik kısırlığı bulunan çeşitler hariç) kendine verimlidir.

ŞEFTALİLERDE BUDAMA
        Şeftali ağaçları diğer meyve ağaçlarına göre daha fazla budama ister. Bunun nedeni meyvelerin bir yaşlı dallarda oluşmasıdır. Her yıl ürün alınabilmesi için yıllık sürgünlerin her yıl yeterli miktarda olması gerekir. İyi bir budama ve gübreleme ile ağaçların verimliliği ve uzun ömürlü olması sağlanır. Genellikle şeftalilerde şekil budaması olarak goble şekli uygulanmaktadır.
MEYVE SEYRELTMESİ

        Şeftali ağaçlarında iki tip seyrelme metodu uygulanır.

Kimyasal seyreltme: 150 ppm'lik GA Temmuz, Ağustos aylarında uygulanır.

Elle Seyreltme : En iyi uygulanan metottur. Meyve çekirdeği sertleşmeden yapılmalıdır. Seyreltme 15-20 cm'de bir meyve ve her neyveye 40-60 yaprak düşecek şekilde yapılmalıdır.

İbrahim GÜR
Ziraat Mühendisi

Yetiştiricilik Ana Sayfası

Siteiçi Arama Motoru

cinarziraat@hotmail.com
Sitemizdeki bilgiler yayçep ve www.ebkae.gov.tr den alıntıdır Elma, Armut, Kiraz, Fidanı, Mahlep, Badem, Zerdali, Şeftali, tohum, tohumu, plastik, aşı bağı, Jersey Mac, Grany Smith, Golden, Starking, Red Chief, Jona Gold, M9, MM106, MM11, Yabani Çöğür, Dixired, Monroe, Nektarin , Armking. Crimson Gold, S.S.Summer Red, Fantassia, 0900 Ziraat, Dalbastı, Aksehir Napolyonu, Allahdiyen,Uluborlu Napolyonu, Lambert, Starks Gold , Beyaz Kiraz, Akça, Williams , Santa Maria , Deveci ,Ankara ,Margeret Maria , Alyanak,Tyrinte , Sekerpare , Tokaloğlu , Ninfa , H.Haliloglu , Hasanbey , Aprikoz(Igdir) , Esme, Limon , Ekmek , Sebin , Bilecik , Kaplan , Yalova-1 , Yalova-3 , Yalova-4 , Trabzon Hurmasi (Cennet Elmasi), Hachiya (Çikolatali) , Hachiya (Çikolatasiz) , Texsas, Nonperail , Drake , Fernandez , Can-Papaz, President, Stanley , Kütahya , Hicaz , Gemlik, Domat , Samanlı , Toprak Ulak, Çakir , Çekiste , Çelebi , Çiller , Elma , Şeftali , Kiraz , Armut , Kayısı , Ayva , Ceviz , Badem, Erik, Vişne , Nar, eğridir, ısparta, afyon, çay,